Gıda sektörü, 2025 yılına sipariş ve üretim artışıyla başladı. 2024 yılının aralık ayında 1 milyar 138 milyon dolar ile yıl içindeki en yüksek ihracat gerçekleştirildi. İstanbul Sanayi Odası’nın verilerine göre, sektördeki yeni iş hacmi aralık ayında güçlü bir şekilde yükseldi. TİM Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioglu, talep ve tedarik süreçlerindeki hareketliliği dengeli bir şekilde yönetmeye çalıştıklarını belirtti.
Tiryakioglu, belirli ürün gruplarındaki fiyatlamaların, bölgede devam eden savaşların etkisiyle değiştiğini ifade etti. Yurt içi ve yurt dışında gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurguladı. Ancak, girdi maliyetlerindeki artışın gıda imalatında en yüksek seviyede olduğunu da ekledi.
Bisküvi, buğday unu, makarna, bitkisel yağlar gibi temel gıda ürünlerini kapsayan sektör, 2024 yılını 11,9 milyar dolar ihracatla kapattı. Tiryakioglu, Türkiye’nin bitkisel ürün ihracatının yarıya yakınını gerçekleştirdiğini belirtti. En fazla ihracat yapılan ülkeler ise Irak, ABD ve Suriye olarak sıralandı.
Tiryakioglu, Karadeniz ülkelerinin dünya tahıl üretiminin merkezi haline geldiğini ve Türkiye’nin tahıl ticaretinde önemli bir rol oynadığını ifade etti. Ukrayna’nın bu yılki buğday üretiminin 22 milyon tonla Türkiye’ye yakın seviyelerde olduğunu belirtti.
Tiryakioglu, Türkiye’nin tahıl ticaretinde uluslararası fiyatlardaki istikrarı gözeten dengeli bir ticaret stratejisi yürüttüğünü vurguladı. Yurt içi üretimin öncelikli hedef olduğunu belirtti. TÜİK'e göre, 2024 yılı tahıl ürünleri üretiminde kısmi bir düşüş olabileceği öngörülüyor.
Bu yılki göstergeler, buğday üretiminde yüzde 5’in, arpada ise yüzde 10’un üzerinde düşüş olacağına işaret ediyor. Hububat ekimlerinin kurak bir süreçte ilerlediği ifade edildi.
Tiryakioglu, yüksek faiz ortamının gıda talebini etkilemediğini belirtti. Girdi fiyatlarındaki artışın gıda ürünleri fiyatlarındaki artış hızını yavaşlatmadığını ifade etti. Ancak, dünya genelindeki petrol bolluğuna bağlı olarak enerji fiyatlarında bir iyileşme yaşandığını aktardı.
Dünya Bankası'nın raporuna göre, bu durumun 2025’te küresel gıda fiyatlarını son 5 yılın en düşük seviyesine gerileteceği öngörülüyor. Bu, gıda sektöründe olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 2024 yılında hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörünün toplam ihracatının yüzde 29,5’ini gerçekleştirdi. Kadooğlu, bölgenin Türkiye’nin en fazla ihracat yapan bölgesi olduğunu belirtti. Suriye’nin Gaziantep ve Şanlıurfa’daki işletmelerin canlanmasında önemli rol oynayacağını ifade etti.
İhracat miktarındaki azalışa rağmen, ortalama birim fiyatlarındaki artışla 2024’ü değer bazında kapattıklarını belirten Kadooğlu, 2025’te sektör ihracatının yaklaşık yüzde 7’lik bir yükselişle 12,5 milyar dolar seviyesini aşacağını tahmin etti.
Kadooğlu, geçen yılın sonbaharında yağışlardaki azalma nedeniyle hububat ekimlerinde aksamalar yaşandığını belirtti. Bu durum, üreticilerin tarımsal verimliliğe yönelik endişelerini artırdı. Kuraklık, yeni yılın mahsulüne dair soru işaretleri doğuruyor.
Küresel iklim değişikliği sorunlarının çözümünde çiftçiye yönelik yeni desteklerin, yapılan yatırımların verimliliğine katkı sağlayacağına dikkat çekti. Bu destekler, gıda sektörünün sürdürülebilirliğini artırmada önemli bir rol oynayacaktır.