2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024’ü geride bırakmaya sayılı günler kaldı. Bu yazıda, Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, dış ticaret, cari açık ve finansmanı ile bütçe, borçlanma verileri değerlendirilecektir. 2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmelerin beklendiği gibi olduğu gözlemlenmiştir.
Enflasyon ve Büyüme Verileri
2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler, beklenildiği gibi gerçekleşti. Türkiye ekonomisi II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçüldü ve teknik resesyona girdi. Bu durum, “ekonomik büyümeden taviz vermeden enflasyonun düşürüleceğine” dair siyasi söylemlerin azalması ile ilişkilendirilmektedir.
III. çeyrekte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör olarak ön plana çıkmıştır. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçülmüştür. Tüketim yavaşlasa da, hane halkı tüketimi son büyüme verisine 2,2 puan katkı sağlamıştır. Devletin nihai tüketim harcamaları ise üçüncü çeyrekte eksi bölgedeydi.
Sanayi Üretimi ve Enflasyon
Sanayi üretimi endeksi, 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girmiştir. Ekim ayı sanayi üretim endeksi yüzde -3,1 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık bazda endeksteki değişim, yüksek teknolojide yüzde -13,1, orta-yüksek teknolojide yüzde -6 ve imalatta yüzde -3,3 olarak kaydedilmiştir.
Enflasyon, Mayıs ayında yüzde 75’e kadar yükselmiştir. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye gerilemiştir. TCMB, Kasım ayında yıllık enflasyonu yüzde 47,09 olarak açıklamıştır. Ancak, TCMB’nin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 44’e yükselmiştir.
Finansal Gelişmeler ve Cari Açık
TCMB, politika faizini 250 bps indirim ile 47,5 düzeyine getirmiştir. Bu durum, daralan ekonomi için kredi olanağı yaratabilir. Ancak, enflasyonla mücadelede süreç uzadıkça fiyatlamalar gerçeği yansıtmaktan uzaklaşmaktadır.
2023 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 36 milyar dolar iken, 2024 yılının aynı döneminde 3,3 milyar dolara gerilemiştir. Yıllık bazda cari açıkta gerileme kaydedilmiştir. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık göstermektedir.
Bütçe ve Borçlanma Verileri
Kamu maliyesindeki görünüm, 2024’te pek parlak değildir. Bütçe açığı, ilk on bir ayda 1,277 milyar TL’ye ulaşmıştır. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı ise 2,652 milyar TL’dir. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunmaktadır.
Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış 2024 yılında da devam etmektedir. Brüt dış borç stokunun ana bileşeni özel sektör olmaktadır. İç borçlanmadaki görünümde döviz riski azaltılmaya çalışılmaktadır.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
2024 yılı için büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5 olarak belirlenmiştir. Ancak, piyasa katılımcıları anketine göre Ocak ayında yüzde 3,4 olan 2024 büyüme tahmini, Aralık ayında yüzde 3,1’e gerilemiştir.
Ekonomik güven endeksi 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere olduğu görülmektedir. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri hane halkı ve reel sektör açısından yüksek seyretmektedir.